Πιέζομαι, έχω άγχος, βαριέμαι, θυμώνω.. Αμ' εγώ να δείτε

Με αφορμή αυτή την έρευνα, με όσα Διάβασα, Είδα, Άκουσα, Προβληματίστηκα σκέφτηκα και Αναρτήσα την παρούσα, Σολιάζοντας τα συμπεράσματά της.

1) Μαθητές από το δημοτικό έως το λύκειο, συμμετείχαν στην πρώτη φάση μεγάλης πανελλαδικής έρευνας του Π.Ι. σχετικά με το σχολείο. Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας είναι …απογοητευτικά. Το ελληνικό σχολείο έχασε το στοίχημα να γοητεύσει τους μαθητές, να τους κερδίσει, να τους κάνει να αγαπήσουν τη γνώση, να τους ωθήσει να αναπτύξουν κριτική σκέψη. Πιέζομαι, έχω άγχος, βαριέμαι, θυμώνω δηλώνουν. Δυσαρεστημένοι από το σχολείο και τους καθηγητές τους.
Σχόλιο: Γιατί να γοητεύσει αλήθεια; Τι γοητεία έχει το σχολείο; Τα ακατάλληλα κτίρια και υποδομές; Οι κρύες αίθουσες; Τα άχαρα χρώματα; Ο συνωστισμός στις αυλές; Οι «παιδαγωγικά» …στάσιμοι δάσκαλοι; Η «καθυστερημένη» εκπαιδευτική του διαδικασία; Οι εμπνευσμένες από τους ιθύνοντες «πρωτοβουλίες»; Τα ξεπερασμένα βιβλία και μεθοδολογίες; Δίκιο δίνω στα παιδιά!
Από απόψεως κτιριακών εγκαταστάσεων, οι φυλακές είναι στη χειρότερη θέση, ακολουθούν αρκετά δημόσια κτίρια μεταξύ των οποίων τα σχολεία. Αλήθεια, πώς ανεχόμαστε οι γονείς να στέλλουμε τα παιδιά μας σε τέτοιους άθλιους χώρους, να ζουν εκεί 6 ώρες την ημέρα, να κρυώνουν το χειμώνα και να ζεσταίνονται το καλοκαίρι και δεν αντιδρούμε; Εμείς αλήθεια, θα μπορούσαμε να ζήσουμε και να εργαστούμε σε τέτοιους χώρους; Έχουν γίνει και δημοσιευτεί έρευνες που αφορούν την επίδραση τους εργασιακού περιβάλλοντος στην απόδοση των εργαζομένων σ’ αυτούς. Μήπως αυτές οι έρευνες δεν αφορούν τα δημόσια σχολεία;

2) «Κουράζομαι, πλήττω, πιέζομαι, έχω άγχος, βαριέμαι, θυμώνω». Αυτά τα καθόλου κολακευτικά για το εκπαιδευτικό μας σύστημα δηλώνουν ότι αισθάνονται οι περισσότεροι μαθητές από το δημοτικό έως το λύκειο, οι οποίοι συμμετείχαν στην πρώτη φάση της μεγάλης πανελλαδικής έρευνας του Π.Ι. Οι απαντήσεις των μαθητών οδηγούν σε απογοητευτικά συμπεράσματα για την εικόνα του σημερινού ελληνικού σχολείου, και καταδεικνύουν την ανάγκη αλλαγών από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Οι επτά στους δέκα (68%) δήλωσαν ότι νιώθουν στο σχολείο κούραση και μόλις ο ένας στους τρεις (37%) χαρά.
Σχόλιο: Φυσικό μου φαίνεται. Από το πρωί τα παιδιά …τρέχουν. Τρέχουν και δεν …φτάνουν. Σχολείο, φροντιστήριο προετοιμασίας για τα μαθήματα, φροντιστήριο ξένων γλωσσών, γυμναστήριο, ωδείο και κάθε άλλης φύσεως δραστηριότητες. Οι ανάγκες οι δικές τους, οι …ανάγκες των γονιών τους, η μίμηση και όλα μαζί. Σε κάποιες δραστηριότητες τα δίνουν όλα, σε άλλες …ότι μπορούν και σίγουρα σε κάποιες …τίποτε. Τάχουν παίξει, κατά το κοινώς. Πότε παίζουν, πότε ξεκουράζονται, πότε ερωτεύονται; Αυτά είναι …δευτερεύοντα· για μας. Τα πρώτα είναι τα πρωτεύοντα· πάντα για μας. Και να σκεφτεί κανείς πως σχολείο σημαίνει …σχόλη, δηλαδή χαρά!

3) «Πρέπει να γίνει μία ευρεία συζήτηση για την υποχρεωτική εκπαίδευση. Είναι η βάση όλων, ο θεμέλιος λίθος των μεταρρυθμίσεων», τονίζει ο πρόεδρος του Π.Ι. Τα προβλήματα του σχολείου αρχίζουν από το δημοτικό και κορυφώνονται στο λύκειο, εκεί όπου πλέον η εκπαιδευτική διαδικασία ακυρώνεται στην πράξη, αφού οι μαθητές δεν ενδιαφέρονται να μάθουν, να διευρύνουν τους ορίζοντές τους. Αντίθετα, έχουν αποκλειστικό στόχο να πάρουν τις γνώσεις εκείνες που τους είναι απαραίτητες για να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο. «Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον εκπαιδευτικό ρόλο του λυκείου», λέει και προσθέτει ότι η προσπάθεια πρέπει να στηριχθεί σε τέσσερις βασικούς άξονες:
- Προγραμματισμένη και συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
- Σταθερή ανανέωση του περιεχομένου σπουδών.
- Συνεχής αξιολόγηση των σχολικών βιβλίων.
- Και βέβαια, μόνιμη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
Σχόλιο: Ωραία τα επισημαίνει το Π.Ι. και ποιος τους εμποδίζει να τα υλοποιήσουν; Μήπως οι μαθητές. Μήπως οι γονείς-κηδεμόνες των μαθητών; ‘Η μήπως οι δάσκαλοί τους. Να μας το πει. Ποιος φταίει κ. Πρόεδρε; Κι αν φταίει ο Υπουργός, τότε ποιος είναι ο ρόλος σου; Τότε παραιτήσου και κατάγγειλε το Υπουργείο ότι δεν υλοποιεί τις προτάσεις του αρμόδιου φορέα. Να ξέρουμε κι εμείς επιτέλους τι γίνεται. Όλα τα ερωτήματα που θέτεις, πρώτοι οι μαθητές τα έθεσαν. Δεν αρκούν οι αφορισμοί. Φτάσαμε στον πάτο.

4) Στην ερώτηση προς τους μαθητές «γιατί είναι απαραίτητο το φροντιστήριο» οι απαντήσεις τους προκύπτουν τα ακόλουθα:
- Οι οκτώ στους δέκα μαθητές λυκείου θεωρούν ότι οι καθηγητές τους δεν είναι επαρκείς για να τους βοηθήσουν ώστε να περάσουν στο πανεπιστήμιο - ένας στόχος «ζωής». Γι' αυτό και θεωρούν απαραίτητο να παρακολουθήσουν φροντιστήριο. Αντίστοιχες είναι και οι απαντήσεις των μαθητών γυμνασίου, αλλά και των γονέων.
- Επίσης οι μαθητές λυκείου προβάλλουν ως λόγους για να παρακολουθήσουν φροντιστήριο την μεγάλη εξεταστέα ύλη και την ανεπάρκεια του διδακτικού χρόνου.
- Δύο στους τρεις μαθητές λυκείου (66%) δήλωσαν ότι το σχολείο ανταποκρίνεται λίγο ή καθόλου στις προσδοκίες τους.
- Οι μαθητές λυκείου και οι γονείς τους αποδίδουν τα προβλήματα πρωτίστως στη δομή και τον χαρακτήρα του συστήματος και, κατά δεύτερο λόγο, στους εκπαιδευτικούς.
- Οι μαθητές (από το δημοτικό έως και το λύκειο) θεωρούν ότι το σχολείο δεν είναι ελκυστικό, μάλιστα όσο μεγαλώνουν τόσο περισσότερο δηλώνουν ότι δεν τους αρέσει ο τρόπος διδασκαλίας και ευρύτερα το σχολείο.
- Τέλος, οι μαθητές ως προς τις υπάρχουσες υποδομές περισσότερο αξιοποιούν τα εργαστήρια ηλεκτρονικών υπολογιστών και τις αθλητικές εγκαταστάσεις παρά τις βιβλιοθήκες και τα εργαστήρια Φυσικής.
Σχόλιο: Δίκαιες και άδικες συνάμα οι απαντήσεις. Δεν είναι επαρκείς, λένε, οι καθηγητές του σχολείου. Μα πώς γίνεται: αυτοί οι ίδιοι καθηγητές, προτού διοριστούν στα σχολεία, στην πλειονότητά τους εργαζόντουσαν σε φροντιστήρια ή δίδασκαν σε ιδιαίτερα και άρα ήταν επαρκείς. Τώρα τα ξέχασαν; Αλλά και τώρα που διορίστηκαν συνεχίζουν, στην πλειονότητά τους, να διδάσκουν –παράνομα- σε ιδιαίτερα μαθήματα. Ανεπαρκείς στο σχολείο και επαρκείς στο ιδιαίτερο; Δεν κολλάει. Δε θα διαφωνήσω πως υπάρχουν το όντι και κάποιοι ανεπαρκείς. Τόσοι όσοι οι ανεπαρκείς γιατροί, οι ανεπαρκείς δικηγόροι, οι ανεπαρκείς μηχανικοί, οι ανεπαρκείς τεχνίτες και γενικά οι ανεπαρκείς στα όπου γης επαγγέλματα. Ναι αλλά για χάριν αυτών των ανεπαρκών δε μπορεί να χρεώνεται ένας ολόκληρος κλάδος. Νομίζω;
Πράγματι η μεγάλη διδακτική ύλη και η ανεπάρκεια διδακτικού χρόνου είναι μια από τις τεράστιες πληγές του συστήματός μας. Όλοι οι κλάδοι, όλες οι ειδικότητες καθηγητών έχουν τονίσει και τονίζουν με κάθε ευκαιρία την ανάγκη μείωσης της ύλης. Αυτές τις μέρες διαβάζουμε για την μη ολοκλήρωση της ύλης στην ιστορία. Αρκετοί Σύμβουλοι το κατανοούν και το δηλώνουν. Το Π.Ι. και το αρμόδιο Υπουργείο μήπως είναι κουφό;
Ο τρόπος διδασκαλίας στο λύκειο δεν μπορεί να αλλάξει αν δεν αλλάξει η δομή του, αν δεν παρθεί απόφαση σχετικά με τις πανελλαδικές εξετάσεις. Η διδασκαλία εκεί είναι χρησιμοθηρική. Διδάσκεται ότι είναι χρήσιμο για τις εξετάσεις της Γ’ λυκείου. Ποιος θα τολμήσει να κάνει κάτι ..διαφορετικό –με εξαίρεση ίσως στην Α΄ τάξη- και δε θα κινδυνέψει να χαρακτηριστεί –από τους μαθητές και τους γονείς- ως ανεπαρκής, ή εκτός πραγματικότητας. όσοι τόχουμε δοκιμάσει είδαμε τις …αντιδράσεις των μαθητών μας. Αρνητικές ως επί το πλείστον.
Έχουν δίκιο ως αναφορά στη χρήση των εργαστηρίων. Λίγοι κάνουμε χρήση των εργαστηρίων Φυσικών Επιστημών, με κύριο επιχείρημα την …μεγάλη εξεταστέα ύλη. Όπου δοκιμάσαμε την εργαστηριακή άσκηση, τα αποτελέσματα είναι θετικά. Μείωση ύλης λοιπόν με αντίστοιχη αύξηση των εργαστηριακών ασκήσεων.

5) Συμφωνούν ότι η αξιολόγηση βοηθά στη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου, αλλά πολύ περισσότερο σε αυτό συμβάλλει η αύξηση των μισθών! Αυτά πιστεύουν, μεταξύ άλλων, οι εκπαιδευτικοί. Ενδεικτικά, το 95% των σχολικών συμβούλων (οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την αρμοδιότητα της αξιολόγησης) πιστεύει ότι η αξιολόγηση εξυπηρετεί τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Σχόλιο: Εδώ, όντως υπάρχει πρόβλημα. Δε ξέρω ειλικρινά τι θέλει ο κλάδος. Αλλά πιστεύω πως και αυτοί που θέλουμε την αξιολόγηση, τη …φοβόμαστε! Όχι αυτήν καθεαυτή την αξιολόγηση, αλλά τον τρόπο με τον οποίον θα γίνει. Δεν εμπιστευόμαστε τους κάθε λογής …προϊσταμένους που θα αναλάβουν το έργο της αξιολόγησης. Γιατί έχουμε δει τα έργα τους στην πράξη. Αναξιοπιστία, αναξιοκρατία, ρουσφετολογία, κομματικοκρατία τους καθιστούν αναξιόπιστους. Ακόμα και μοντέλα που εφαρμόζονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αν εφαρμοστούν εδώ, θα ξεφτίσουν, θα ξεχειλώσουν. Και μα την αλήθεια, αν αξιολόγηση εννοούν αυτό που γίνεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπου ο προϊστάμενος συμπληρώνει Φύλλα Ποιότητας για τους υφισταμένους, ε ας γίνει και σε μας τους καθηγητές. Όσο …κοστίζει εκεί, άλλο τόσο θα κοστίσει κι εδώ. Αυτό λοιπόν εννοούν, λέγοντας αξιολόγηση; Γιατί δε θυμάμαι ποτέ μου να διάβασα ή να άκουσα κάποια είδηση που να αφορά στην …έκπτωση υπαλλήλου από το αξίωμά του λόγω ενός κακού Φύλλου Ποιότητας. Ούτε καν στο στράτευμα, όπου η …πειθαρχία είναι δεδομένη.

Συμπέρασμα: Κι άλλα πολλά θα μπορούσε να γράψει κανείς για το θέμα αυτό, και με αφορμή την έρευνα του Π.Ι. Και πολλά για να συμφωνήσει και να αντικρούσει. Σίγουρα το θέμα δεν κλείνει έτσι, απλά με μία καταγραφή. Απλώς διερωτώμαι, πότε επιτέλους οι ιθύνοντες θα το κατανοήσουν και θα αλλάξουν την εικόνα του, τις δομές του, τη φιλοσοφία του σχολείου και του εκπ/κού συστήματος. Φτάνουν πια οι …μεταρρυθμίσεις, οι …διάλογοι, οι …διαβουλεύσεις. Το θέμα δεν είναι προσωπικό –ενός Υπουργού, ούτε παραταξιακό –μιας κυβέρνησης, παρά ..εθνικό, διακομματικό.

Υ.Γ. Θάθελα να δω και μια αντίστοιχη έρευνα σε άλλες χώρες, γιατί αν διαβαστεί μεμονωμένα, οι εντυπώσεις που δημιουργούνται για το ελληνικό σχολείο είναι αλγεινές.

Πληροφορίες για τη σχετική έρευνα θα βρείτε ΕΔΩ, ΕΚΕΙ, ΑΛΛΟΥ, ΠΑΡΑΚΕΙ, ΠΑΡΑΔΩΘΕ!