Το σχολείο ..."Ο τεκές" (*)

Μόλις μπουκάρω στον τεκέ

τον αργιλέ τσακώνω

και μες στα φυλλοκάρδια μου

τραβώ τον ξελιγώνω.

Από τον Τεκέ, του Τζίμη Πανούση

Αφορμή γι αυτή μου την ανάρτηση μου έδωσε μία εκδήλωση που έγινε την Τρίτη 1η Απριλίου 2008 στην Αθήνα, παρουσία εκλεκτών προσκεκλημένων, όπως του Προέδρου της Δημοκρατίας, του πρόεδρου της Βουλής, του υπουργού Υγείας, του Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας, προσωπικοτήτων του ακαδημαϊκού, πολιτικού, επιστημονικού και κυρίως ιατρικού κόσμου και του Ιδρύματος ΘΩΡΑΞ, κατά του καπνίσματος και με βασικό σύνθημα «Κοντά στα παιδιά και τους εφήβους». Ο καθηγητής της Ιατρικής, σταυροφόρος της αντι-καπνιστικής εκστρατείας κ. Χάρης Ρούσσος, έχοντας την παρότρυνση από τον αείμνηστο Σταμάτη Μαντζαβίνο, πρόεδρο του Ιδρύματος Μποδοσάκη και μανιώδη καπνιστή, «να κάνουμε κάτι δραστικό. Όχι άλλες έρευνες και μελέτες. Να στραφούμε στην πρόληψη, να χτυπήσουμε το κακό στη ρίζα του, πριν η συνήθεια του καπνίσματος γίνει έξις, οπότε είναι πολύ δύσκολο να απαλλαγείς από την εξάρτηση», αποφάσισαν «να εστιάσουμε την προσοχή μας στα παιδιά και τους εφήβους, να μιλήσουμε όμως στη γλώσσα τους, για να καταλάβουν σε τι ρίσκο βάζουν την υγεία τους, μόνο και μόνο μιμούμενοι άλλους γύρω τους». Γιατί –όπως εξήγησε, «δεν υπάρχει καμιά βιολογική ανάγκη που κάνει ένα παιδί ή έναν ενήλικα να στραφεί στο κάπνισμα. Κάνει όποιος ανάβει τσιγάρο, ό,τι κάνουν άλλοι στο γραφείο, στην ταβέρνα, στο σπίτι, ακόμη και όταν υπάρχουν στο περιβάλλον μικρά παιδιά και βρέφη. Η φωτογραφία της νεαρής μέλλουσας μητέρας που με το ένα χέρι χαϊδεύει την κοιλιά της και με το άλλο κρατά το αναμμένο τσιγάρο, ήταν σωστός καταπέλτης! Περνούσε το μήνυμα της βλάβης που παθαίνουν, χωρίς να είναι οι ίδιοι καπνιστές, αυτοί που είναι διαρκώς εκτεθειμένοι σε χώρο θεριακλήδων καπνιζόντων. Παραδείγματα, το αεροδρόμιο-καπνοδρόμιο, που επειδή στο αεροπλάνο δεν επιτρέπεται πλέον το κάπνισμα, καπνίζουν μετά μανίας πριν επιβιβαστούν και μόλις κατεβούν, με αποτέλεσμα να μοιάζει με... τεκέ ο χώρος των αφίξεων - αναχωρήσεων. ‘Στον άλλο κόσμο που θα πας’ την πόρτα την άνοιξες μόνος σου, εάν καπνίζεις από παιδί» – προειδοποίησε ο καθηγητής κ. Χάρης Ρούσσος.
«Πρέπει κάποτε να φανούμε Ευρωπαίοι», είπε ο καθ. κ. Ρούσσος. «Ας αρχίσουμε από τα παιδιά και τους εφήβους, ας τους πούμε πως το τσιγάρο δεν είναι in, είναι out!»

Περισσότερα γι αυτή την εκδήλωση θα βρείτε ΕΔΩ!

Έτσι κάθισα και έψαξα τι ισχύει για το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους κλπ και κυρίως τι ισχύει για τα σχολεία και τι ακριβώς συμβαίνει σ’ αυτά.

Αριθ.ΥΙ/Γ.Π./οικ.76017/29.7.2002, ΦΕΚ 1001/ τ.Β΄/1.8.2002
Απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, μεταφορικά μέσα και μονάδες παροχής Υπηρεσιών Υγείας

Ι. Απαγορεύουμε το κάπνισμα στους παρακάτω αναφερόμενους χώρους.
α. Σε όλα τα κτίρια όπου στεγάζονται Γραφεία Δημοσίων Υπηρεσιών, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου που εποπτεύονται …..
β. Σε όλες τις μονάδες παροχής Υπηρεσιών Υγείας…
δ. Στα νηπιαγωγεία, παιδικούς σταθμούς, βρεφονηπιακούς σταθμούς, παιδότοπους.
Στα κτίρια των Δημοσίων Υπηρεσιών, …ορίζονται ειδικοί χώροι (καπνιστήρια), στους οποίους θα υπάρχει ισχυρή εγκατάσταση συστήματος εξαερισμού για τους εργαζόμενους καπνιστές.
Τα ανωτέρω ισχύουν και για τα σχολεία, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και για τα Φροντιστήρια, μόνο για το προσωπικό που επιθυμεί να καπνίσει...

Οι χώροι θα οριστούν από τους διευθυντές - προϊστάμενους των αρμοδίων φορέων ανάλογα με τις ανάγκες τους, με σκοπό να μην παρεμποδίζεται η ουσιαστική λειτουργία της υπηρεσίας.

Στα σχολεία στάλθηκε η παρακάτω εγκύκλιος:

Εγκύκλιος Γ2/89/09-01-1990 ΥΠ.Ε.Π.Θ
Μαθητές και κάπνισμα

Έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία. Η Πολιτεία και τα όργανά της οφείλουν να λάβουν μέτρα ώστε ν` αποθαρρύνουν την κοινωνική αποδοχή και την εξάπλωση της συνήθειας αυτής. Πρόσφατες μελέτες στην Ελλάδα έδειξαν ότι ένα υψηλό ποσοστό μαθητών του Γυμνασίου και του Λυκείου καπνίζουν συστηματικά. Το κάπνισμα είναι βέβαια ένα κοινωνικό φαινόμενο, που δεν περιορίζεται στα σχολεία ή στις νεανικές ηλικίες και δεν αντιμετωπίζεται μόνο με απαγορεύσεις και απειλές κυρώσεων. Ούτε όμως μια αμήχανη και μη ομολογημένη ανοχή αποτελεί λύση. Τα σχολεία έχουν την υποχρέωση να μην επιτρέψουν τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα ενθαρρύνει την εξάπλωση του καπνίσματος. Η κύρια ευθύνη ανήκει κατ` ανάγκην στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, τόσο στους διευθυντές των σχολείων όσο και σε όλους τους διδάσκοντες και είναι μέρος της όλης παιδαγωγικής λειτουργίας.
Μέσα σ` αυτό το πλαίσιο και με στόχο τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα αποθαρρύνει το κάπνισμα και θα μειώσει την κοινωνική αποδοχή του, ορισμένα μέτρα είναι απαραίτητα:
1. Κατά πρώτο λόγο, απαιτείται ενημέρωση των μαθητών, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος και τις δυνατότητες ν` αποφύγουν τη συνήθεια. Το Υπουργείο σε συνεργασία και με άλλους φορείς, θα στείλει σχετικό υλικό στα σχολεία και θα οργανώσει διαλέξεις και παρουσιάσεις για το όλο θέμα.
2. Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν πρότυπα για τους μαθητές, που δέχονται από αυτούς έμμεσα και άμεσα μηνύματα για το τι είναι κοινωνικά αποδεκτό και επιθυμητό. Πρέπει λοιπόν ν` αποφεύγουν, κατά το δυνατόν, να καπνίζουν δημόσια στους χώρους του σχολείου, γιατί έτσι το παράδειγμά τους αναιρεί όσα μπορούν να ειπούν στους μαθητές.
Σύμφωνα και με την εγκύκλιο ΥΠΕΠΘ Γ/4895/23-12-1980 δεν επιτρέπεται να καπνίζουν οι εκπαιδευτικοί στις αίθουσες διδασκαλίας κατά την ώρα του μαθήματος.
3. Δεν επιτρέπεται στους μαθητές, τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, να καπνίζουν στους χώρους του σχολείου. Το κάπνισμα δεν πρέπει όμως ν` αντιμετωπίζεται ως πειθαρχικό παράπτωμα. Στους μαθητές που τυχόν καπνίζουν θα πρέπει να γίνονται συστάσεις και να εξηγούνται οι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να καπνίζουν. Το πρόβλημα αναμφισβήτητα είναι δυσκολότερο στο Λύκειο και η ευθύνη των εκπαιδευτικών είναι ακόμη βαρύτερη εκεί. Οι σύλλογοι των διδασκόντων σε κάθε μονάδα και ο κάθε εκπαιδευτικός πρέπει να αντιμετωπίσουν το θέμα ανάλογα με τις ιδιομορφίες και ανάγκες κάθε μονάδας.
Παρακαλούμε η παρούσα εγκύκλιος να κοινοποιηθεί σε όλα τα Σχολεία αρμοδιότητάς σας.

Μ' αυτά που βλέπει κανείς καθημερινά στα σχολεία αναρωτιέται, απαγορεύεται τελικά το κάπνισμα στα σχολεία; Ναι μεν αλλά. Απαγορεύεται για τους μαθητές, όχι όμως στους εργαζόμενους σ’ αυτά. Κι επειδή «Το κάπνισμα δεν πρέπει όμως ν` αντιμετωπίζεται ως πειθαρχικό παράπτωμα…» (άρα δεν προβλέπεται πειθαρχική ποινή, αποβολή κλπ) οι περισσότεροι μαθητές καπνίζουν στις τουαλέτες ή έξω στο προαύλιο χώρο όχι σε …κοινή θέα, σε γωνίες, στο πίσω μέρος. Σε ορισμένα σχολεία ακούστηκαν και προτάσεις διδασκόντων για δημιουργία "ειδικών χώρων" για τους καπνιστές, όπως ένας υπαίθριος διάδρομος στα πλάγια του σχολείου, ή στα υπαίθρια σκαλιά που οδηγούσαν στο πίσω προαύλιο, στην …άκρη του σχολείου εκεί που οι καθηγητές ενώ θα τους βλέπουν δεν θα κάνουν τίποτα. Τώρα που το σκέφτομαι είναι πραγματικά τραγικό. Δεν θα είναι κάποιος άγραφος νόμος να καπνίζουν τα παιδιά εκεί, θα υπάρχει …εντολή του διευθυντή.
Υποστηρίζουν κάποιοι πως αν απαγορευόταν το κάπνισμα (το οποίο σημειωτέον δεν επιτρέπεται, απλά γίνονται στραβά μάτια) το πιο πιθανό είναι να αυξανόταν η παραμονή στις τουαλέτες ή σε άλλους απομονωμένους χώρους, οι κοπάνες και το ποσοστό των μαθητών καπνιστών αφού το παράνομο, ως γνωστόν, εξιτάρει.
Απαγορεύεται μεν, «επιτρέπεται» δε, αφού και «ειδικοί χώροι» δημιουργούνται και «στραβά μάτια» γίνονται. Μια ερμαφρόδιτη κατάσταση. Οι μαθητές «επικαλούνται» το μη πειθαρχικόν του παραπτώματος, οι καθηγητές το ίδιο, οι γονείς είτε αγνοούν είτε δεν μπορούν να αντιδράσουν και η -τραγική για τη υγεία των μαθητών- κατάσταση συνεχίζεται. Και γίνεται τραγικότερος ο ...χειμώνας, όταν αναγκάζονται οι καπνιστές να συνωστίζονται στις τουαλέτες και να τις μετατρέπουν σε μικρό σαλονάκι-καπνιστήριο. Εκεί που θα δει κανείς παιδιά να κάθονται κάτω, να πίνουν το αναψυκτικό τους, να τρώνε την τυρόπιτά τους, να συζητούν με τις παρέες τους. Και μέσα σ’ αυτούς να υπάρχουν και οι μη καπνιστές που απλά κάνουν παρέα με τους καπνιστές φίλους τους και οι άλλοι που θέλουν να κάνουν χρήση της τουαλέτας και τελικά να μην μπορούν. Ενας σχολικός "τεκές"; Με αποτέλεσμα, μαθητές και κυρίως μαθήτριες να αναγκάζονται να παίρνουν άδεια για να πάνε σπίτια τους, για τα γυναικολογικά τους προβλήματα ή και για απλή χρήση τουαλέτας.

Ενδεχομένως να έχετε ζήσει και χειρότερες καταστάσεις απ΄ αυτές που περιγράφω. Και όλ’ αυτά διότι στο Υπουργείο δεν έχουν το θάρρος να ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΟΥΝ το κάπνισμα στο σχολείο, για ΟΛΟΥΣ. Γιατί το «…να γίνονται συστάσεις και να εξηγούνται οι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να καπνίζουν…» σε μαθητές καπνιστές από καθηγητές καπνιστές, ε δεν είναι και ότι παιδαγωγικότερο. Υπάρχουν φυσικά και εφαρμόζονται προγράμματα Αγωγής Υγείας με θέμα την αντικαπνιστική εκστρατεία στα σχολεία, θα μοιραστεί και ειδικό cd-dvd, όπως ανακοινώθηκε και στην εκδήλωση, αλλά όπως αποδεικνύει η ελληνική πραγματικότητα, αυτά ΔΕΝ ΑΡΚΟΥΝ. Θα μου πείτε, εφαρμόστηκαν αλλού, σε όσους χώρους απαγορεύει η Υγειονομική Διάταξη; Όχι. Πουθενά, ή σχεδόν πουθενά. Γιατί όμως σε άλλες χώρες της Ε.Ε. εφαρμόζονται και ΙΣΧΥΟΥΝ; Τα 27 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης παροτρύνονται να ενισχύσουν τα μέτρα για τη μετατροπή της Ευρώπης σε αντικαπνιστική ήπειρο. Ο αρμόδιος Επίτροπος για θέματα Υγείας και Προστασίας των Καταναλωτών, ξεκίνησε δημόσια συζήτηση στις Βρυξέλλες, προκειμένου να προωθήσει την απαγόρευση του τσιγάρου στους δημόσιους χώρους. Πρόσφατα στη Γαλλία ίσχυσε η απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους. Εκεί γιατί ισχύουν και εφαρμόζονται κι εδώ όχι; Και να σκεφτείτε πως τα νούμερα είναι τραγικά.

(*) Τεκές = τουρκική λέξη που σημαίνει ιερή μονή και χρησιμοποιόταν για να δειχτεί ο χώρος όπου ο κόσμος μαζευόταν για να καπνίσει χασίσι

Πηγές: ΕΔΩ!, ΕΚΕΙ!!, ΑΛΛΟΥ!!!

ΥΓ. Παγκόσμια Ημέρα Υγείας η χθεσινή (7 Απριλίου), με τους αρμόδιους επιστήμονες να μας ανακοινώνουν ότι μέχρι το 2025, θα έχουν πεθάνει από το κάπνισμα 100 εκατομμύρια καπνιστές! Το ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ;