"Εκδημοκρατισμός" της παιδείας Vs Εκδημοκρατισμός της παιδείας

Με την παρούσα ανάρτησή μου δε θέλω να χαϊδέψω αυτιά, δε θέλω να κρυφτώ πίσω από το δάκτυλό μου. Θα μιλήσω σκληρά, ωμά, ψυχρά όπως τα ζω 20 περίπου χρόνια στο χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Φυσικά έχω και θέλω πολλά να πω. Θα τα πω με …δόσεις, μην πάθω και τίποτε, στην κρίσιμη ηλικία που είμαι. Θα ξεκινήσω με τον περίφημο «εκδημοκρατισμό» της παιδείας (ξεπίτηδες μπαίνουν τα εισαγωγικά).

«Εκδημοκρατισμός» της παιδείας. Είναι ταυτισμένος με τη …βασική αρχή ότι στα παιδιά «όλα επιτρέπονται». Στο σχολείο δεν προετοιμάζονται οι νέοι να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν ως πολίτες, με την ενηλικίωσή τους. Στο σχολείο παραμυθιάζεται ο νέος ότι έχει κιόλας όλα τα προνόμια, όλα τα δικαιώματα, χωρίς την παραμικρή υποχρέωση, χωρίς την παραμικρή υπευθυνότητα.
Μια τέτοια πολιτική «εκδημοκρατισμού» χρόνια τώρα δεν διαμορφώνει πολίτες. Ετοιμάζει αντίπαλους, πολέμιους, καχύποπτους, αμφισβητίες, …αντιστασιακούς. Ο εχθρός παραμονεύει παντού. Είναι κάθε δημόσιο κτίριο -σχολικό ή πανεπιστημιακό-, οι δάσκαλοι (με εξαίρεση αυτούς των φροντιστηρίων!!), τα δωρεάν βιβλία, τα δημόσια μέσα μεταφοράς, οι τοίχοι που προσφέρονται για να εκφραστεί αυτή η …αντίσταση και …καταπίεση και τέλος τέλος ο κάθε αστυνομικός και άρα το συντεταγμένο κράτος.
Από το Δημοτικό κιόλας, η πολιτική αυτή, «ετοιμάζει» τα παιδιά στο να διεκδικούν δικαιώματα (που ίσως ακόμη δεν τους ανήκουν), τα μαθαίνει να συνδικαλίζονται (πολύ-κακό δεν είναι), να απαιτούν «εδώ και τώρα» και στη λογική του «άντρα θέλω, τώρα τον εθέλω». Κακό αυτό; Μα φυσικά όχι. Αλλά το κάνουν με μεθόδους ωμού εκβιασμού: με βίαιες πράξεις απέναντι σε άλλους συμμαθητές τους, με καταλήψεις των χώρων της σχολικής τους ζωής, με βανδαλισμούς, με βάναυση συμπεριφορά απέναντι στον δάσκαλο -και στον γονιό ίσως. Δεν ξέρουν τι θα πει σχολική Κοινότητα, σχολικός Κανονισμός, σχολική Υποχρέωση αλλά ξέρουν το Μαθητικό Κίνημα, τη διεκδίκηση, τη στράτευση –με τη μορφή αγέλης- στις κινητοποιήσεις. Γιατί, δεν τους μιλήσαμε ποτέ για τη χαρά της συμμετοχής, της εποικοδομητικής κριτικής, της αρχής της πλειοψηφίας, της ευγενούς άμιλλας, του ανιδιοτελούς συναγωνισμού –και ανταγωνισμού- και γενικότερα των καλών σχέσεων κοινωνίας. Δημοκρατία για τον μαθητόκοσμο στην Ελλάδα σημαίνει χαβαλές ή διασκέδαση, ασυδοσία ή ασυνειδησία, κοπάνα ή αποχή, αποκλεισμός ή κατάληψη. Για τα παιδιά μας …όλα επιτρέπονται.
Πανηγυρίσαμε το …αντιδημοκρατικό της ομοιόμορφης ενδυμασίας των μαθητών. Η ομοιόμορφη στολή, είπαμε, θυμίζει άλλες εποχές, δύσκολες και σκληρές για την Ελλάδα. Θελήσαμε την …ενδυματολογική απελευθέρωση των παιδιών. Αλλά αυτή μεταφράστηκε αμέσως σε σκληρό ανταγωνισμό επίδειξης «σινιέ» ρουχισμού και υπόδησης, έξαλλων κομμώσεων, πληθωρικού μακιγιάζ των κοριτσιών, «πανκ» αμφιέσεων και χτενισμάτων των αγοριών, άφθονων χαλκάδων σε αυτιά, μύτες και χείλη – όλα αυτά μέσα στο σχολείο. Είναι κακό αυτό; Μα φυσικά …ναι. Ρωτήστε παιδιά που δεν έχουν να αγοράσουν τα ακριβά Nike, τις φόρμες Adidas, τις σάκες Jumbo και τα κάθε λογής προϊόντα φίρμας. Ρωτήστε τους γονείς των παιδιών αυτών που δεν έχουν να τους τα αγοράσουν. Μήπως λιγότερο δημοκρατικά είναι τα ιδιωτικά σχολεία τα οποία επιμένουν στην ομοιόμορφη ενδυμασία; Λιγότερο δημοκρατικοί είναι αυτοί κάτω στην Κύπρο, που ακόμα φοράν τη μαθητική ποδιά; Είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με μαθητές λυκείων κυπριακών σχολείων και πουθενά δεν είδα την απέχθειά τους στη σχολική φούστα και την ομοιόμορφη στολή, τουναντίον δήλωσαν την προτίμησή τους σ’ αυτήν μιας και τους απάλλασσε από την έγνοια της αναζήτησης του κατάλληλου …σχολικού φορέματος. Μη βιαστείτε να με χαρακτηρίσετε μιλιταριστή, συντηρητικό, αναχρονιστικό και άλλα …κοσμητικά επίθετα. Απλά κουβεντιάστε με παιδιά φτωχών οικογενειών ή μεταναστών -που δεν έχουν να αγοράσουν φιρμάτα ρούχα και παπούτσια, ακόμα και τετράδια- πείτε τους για τα παλιά χρόνια με τις ομοιόμορφες στολές, ακούστε την άποψή τους επ’ αυτού και θα συγκλονιστείτε.
Εννιά χρόνια η υποχρεωτική εκπαίδευσης και όλοι οι μαθητές προάγονται –και θεωρείται αυτονόητο-, κανένας δε επαναλαμβάνει μια τάξη. Εκτός κι αν το θελήσει ο ίδιος (συνήθως λόγω ελλιπούς ή ανεπαρκούς φοίτησης). Ο θεσμός της βαθμολογίας, της γραπτής δοκιμασίας και των μετεξεταστέων, κατάντησαν τυπικά, μην πω γραφικά. Τα παιδιά μαθαίνουν να τα περιφρονούν. Φτάνουν στο γυμνάσιο, το τελειώνουν και πολλοί μαθητές δεν ξέρουν τις στοιχειώδεις αριθμητικές πράξεις ακόμα και να ορθογραφήσουν το όνομά τους. Τελειώνουν το Λύκειο και πολλοί δεν γνωρίζουν καν τα βασικά. Φτάνουν στο πανεπιστήμιο και εκεί …σκαλώνουν. Χρειάζονται τη βοήθεια …φροντιστηρίων επί πληρωμή. Δυσκολεύονται να συντάξουν ένα έγγραφο. Οι προϊστάμενοι δημόσιων υπηρεσιών μπορούν να το επιβεβαιώσουν. Λειτουργικός αναλφαβητισμός ονομάζεται, αν δεν κάνω λάθος.
Από την Α’ λυκείου, τα παιδιά καταλήγουν ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν, επιδίδονται στα μαθήματα της συγκεκριμένης κατεύθυνσης αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα -της Γενικής Παιδείας- και απαιτούν την ανοχή αυτής της κατάστασης από τους καθηγητές τους. Συνάμα, παρέα και με τους γονείς, διεκδικούν απαιτητικά την υψηλή βαθμολογία στο σύνολο των μαθημάτων. Η ήσσονα προσπάθεια, καλλιεργείται από τα μικράτα. Το «ορθολογιστικό», το «χρησιμοθηρικό» και η βαθμοθηρία σε πρώτο πλάνο. Στοχεύουν απευθείας στις Εισαγωγικές Εξετάσεις, Η ενδιάμεση διαδικασία δεν τους απασχολεί. Την προσπερνούν. Αυτή όλη η κατάσταση που επικρατεί στα Λύκεια, είναι δεδομένη, θεωρείται αυτονόητη, κατάντησε …θεσμός. Είναι «δημοκρατική» κατάκτηση, «δημοκρατικό» δικαίωμα. Κανείς δεν ενδιαφέρεται, από την εκάστοτε κυβέρνηση (το ΥΠΕΠΘ και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο) μέχρι και τον τελευταίο κρίκο, το σχολείο (καθηγητές, μαθητές). Δείτε την εξαγγελία για …Διάλογο για την Παιδεία και τις προτάσεις Βερέμη· το πρώτο θέμα είναι το Εξεταστικό.
Γι αυτό, δεν περιμένω να …ξεφυτρώσει κάτι καινούριο από τον επικείμενο (ν-ιοστό) διάλογο για την Παιδεία. Απογοητευμένος σας ακούγομαι; Ναι, σίγουρα είμαι; Αλλά ακόμα δεν έχω παραδοθεί και μαζί με μένα -αναφέρομαι ΜΟΝΟ στο δικό μου λύκειο- πολλοί άλλοι δεν σκοπεύουμε να παραδοθούμε. Ακόμη...

'Ηδη, εγώ , από ετούτο εδώ το ...βήμα, ξεκίνησα το ...διάλογό μου -μιας και συμμετέχετε όσοι θέλετε με σχόλια- για την παιδεία από ...μηδενική βάση. Tabula rasa. Θα επανέλθω, οσον ούπω!