"Εκδημοκρατισμός" της παιδείας Vs Εκδημοκρατισμός της παιδείας

Με την παρούσα ανάρτησή μου δε θέλω να χαϊδέψω αυτιά, δε θέλω να κρυφτώ πίσω από το δάκτυλό μου. Θα μιλήσω σκληρά, ωμά, ψυχρά όπως τα ζω 20 περίπου χρόνια στο χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Φυσικά έχω και θέλω πολλά να πω. Θα τα πω με …δόσεις, μην πάθω και τίποτε, στην κρίσιμη ηλικία που είμαι. Θα ξεκινήσω με τον περίφημο «εκδημοκρατισμό» της παιδείας (ξεπίτηδες μπαίνουν τα εισαγωγικά).

«Εκδημοκρατισμός» της παιδείας. Είναι ταυτισμένος με τη …βασική αρχή ότι στα παιδιά «όλα επιτρέπονται». Στο σχολείο δεν προετοιμάζονται οι νέοι να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν ως πολίτες, με την ενηλικίωσή τους. Στο σχολείο παραμυθιάζεται ο νέος ότι έχει κιόλας όλα τα προνόμια, όλα τα δικαιώματα, χωρίς την παραμικρή υποχρέωση, χωρίς την παραμικρή υπευθυνότητα.
Μια τέτοια πολιτική «εκδημοκρατισμού» χρόνια τώρα δεν διαμορφώνει πολίτες. Ετοιμάζει αντίπαλους, πολέμιους, καχύποπτους, αμφισβητίες, …αντιστασιακούς. Ο εχθρός παραμονεύει παντού. Είναι κάθε δημόσιο κτίριο -σχολικό ή πανεπιστημιακό-, οι δάσκαλοι (με εξαίρεση αυτούς των φροντιστηρίων!!), τα δωρεάν βιβλία, τα δημόσια μέσα μεταφοράς, οι τοίχοι που προσφέρονται για να εκφραστεί αυτή η …αντίσταση και …καταπίεση και τέλος τέλος ο κάθε αστυνομικός και άρα το συντεταγμένο κράτος.
Από το Δημοτικό κιόλας, η πολιτική αυτή, «ετοιμάζει» τα παιδιά στο να διεκδικούν δικαιώματα (που ίσως ακόμη δεν τους ανήκουν), τα μαθαίνει να συνδικαλίζονται (πολύ-κακό δεν είναι), να απαιτούν «εδώ και τώρα» και στη λογική του «άντρα θέλω, τώρα τον εθέλω». Κακό αυτό; Μα φυσικά όχι. Αλλά το κάνουν με μεθόδους ωμού εκβιασμού: με βίαιες πράξεις απέναντι σε άλλους συμμαθητές τους, με καταλήψεις των χώρων της σχολικής τους ζωής, με βανδαλισμούς, με βάναυση συμπεριφορά απέναντι στον δάσκαλο -και στον γονιό ίσως. Δεν ξέρουν τι θα πει σχολική Κοινότητα, σχολικός Κανονισμός, σχολική Υποχρέωση αλλά ξέρουν το Μαθητικό Κίνημα, τη διεκδίκηση, τη στράτευση –με τη μορφή αγέλης- στις κινητοποιήσεις. Γιατί, δεν τους μιλήσαμε ποτέ για τη χαρά της συμμετοχής, της εποικοδομητικής κριτικής, της αρχής της πλειοψηφίας, της ευγενούς άμιλλας, του ανιδιοτελούς συναγωνισμού –και ανταγωνισμού- και γενικότερα των καλών σχέσεων κοινωνίας. Δημοκρατία για τον μαθητόκοσμο στην Ελλάδα σημαίνει χαβαλές ή διασκέδαση, ασυδοσία ή ασυνειδησία, κοπάνα ή αποχή, αποκλεισμός ή κατάληψη. Για τα παιδιά μας …όλα επιτρέπονται.
Πανηγυρίσαμε το …αντιδημοκρατικό της ομοιόμορφης ενδυμασίας των μαθητών. Η ομοιόμορφη στολή, είπαμε, θυμίζει άλλες εποχές, δύσκολες και σκληρές για την Ελλάδα. Θελήσαμε την …ενδυματολογική απελευθέρωση των παιδιών. Αλλά αυτή μεταφράστηκε αμέσως σε σκληρό ανταγωνισμό επίδειξης «σινιέ» ρουχισμού και υπόδησης, έξαλλων κομμώσεων, πληθωρικού μακιγιάζ των κοριτσιών, «πανκ» αμφιέσεων και χτενισμάτων των αγοριών, άφθονων χαλκάδων σε αυτιά, μύτες και χείλη – όλα αυτά μέσα στο σχολείο. Είναι κακό αυτό; Μα φυσικά …ναι. Ρωτήστε παιδιά που δεν έχουν να αγοράσουν τα ακριβά Nike, τις φόρμες Adidas, τις σάκες Jumbo και τα κάθε λογής προϊόντα φίρμας. Ρωτήστε τους γονείς των παιδιών αυτών που δεν έχουν να τους τα αγοράσουν. Μήπως λιγότερο δημοκρατικά είναι τα ιδιωτικά σχολεία τα οποία επιμένουν στην ομοιόμορφη ενδυμασία; Λιγότερο δημοκρατικοί είναι αυτοί κάτω στην Κύπρο, που ακόμα φοράν τη μαθητική ποδιά; Είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με μαθητές λυκείων κυπριακών σχολείων και πουθενά δεν είδα την απέχθειά τους στη σχολική φούστα και την ομοιόμορφη στολή, τουναντίον δήλωσαν την προτίμησή τους σ’ αυτήν μιας και τους απάλλασσε από την έγνοια της αναζήτησης του κατάλληλου …σχολικού φορέματος. Μη βιαστείτε να με χαρακτηρίσετε μιλιταριστή, συντηρητικό, αναχρονιστικό και άλλα …κοσμητικά επίθετα. Απλά κουβεντιάστε με παιδιά φτωχών οικογενειών ή μεταναστών -που δεν έχουν να αγοράσουν φιρμάτα ρούχα και παπούτσια, ακόμα και τετράδια- πείτε τους για τα παλιά χρόνια με τις ομοιόμορφες στολές, ακούστε την άποψή τους επ’ αυτού και θα συγκλονιστείτε.
Εννιά χρόνια η υποχρεωτική εκπαίδευσης και όλοι οι μαθητές προάγονται –και θεωρείται αυτονόητο-, κανένας δε επαναλαμβάνει μια τάξη. Εκτός κι αν το θελήσει ο ίδιος (συνήθως λόγω ελλιπούς ή ανεπαρκούς φοίτησης). Ο θεσμός της βαθμολογίας, της γραπτής δοκιμασίας και των μετεξεταστέων, κατάντησαν τυπικά, μην πω γραφικά. Τα παιδιά μαθαίνουν να τα περιφρονούν. Φτάνουν στο γυμνάσιο, το τελειώνουν και πολλοί μαθητές δεν ξέρουν τις στοιχειώδεις αριθμητικές πράξεις ακόμα και να ορθογραφήσουν το όνομά τους. Τελειώνουν το Λύκειο και πολλοί δεν γνωρίζουν καν τα βασικά. Φτάνουν στο πανεπιστήμιο και εκεί …σκαλώνουν. Χρειάζονται τη βοήθεια …φροντιστηρίων επί πληρωμή. Δυσκολεύονται να συντάξουν ένα έγγραφο. Οι προϊστάμενοι δημόσιων υπηρεσιών μπορούν να το επιβεβαιώσουν. Λειτουργικός αναλφαβητισμός ονομάζεται, αν δεν κάνω λάθος.
Από την Α’ λυκείου, τα παιδιά καταλήγουν ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν, επιδίδονται στα μαθήματα της συγκεκριμένης κατεύθυνσης αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα -της Γενικής Παιδείας- και απαιτούν την ανοχή αυτής της κατάστασης από τους καθηγητές τους. Συνάμα, παρέα και με τους γονείς, διεκδικούν απαιτητικά την υψηλή βαθμολογία στο σύνολο των μαθημάτων. Η ήσσονα προσπάθεια, καλλιεργείται από τα μικράτα. Το «ορθολογιστικό», το «χρησιμοθηρικό» και η βαθμοθηρία σε πρώτο πλάνο. Στοχεύουν απευθείας στις Εισαγωγικές Εξετάσεις, Η ενδιάμεση διαδικασία δεν τους απασχολεί. Την προσπερνούν. Αυτή όλη η κατάσταση που επικρατεί στα Λύκεια, είναι δεδομένη, θεωρείται αυτονόητη, κατάντησε …θεσμός. Είναι «δημοκρατική» κατάκτηση, «δημοκρατικό» δικαίωμα. Κανείς δεν ενδιαφέρεται, από την εκάστοτε κυβέρνηση (το ΥΠΕΠΘ και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο) μέχρι και τον τελευταίο κρίκο, το σχολείο (καθηγητές, μαθητές). Δείτε την εξαγγελία για …Διάλογο για την Παιδεία και τις προτάσεις Βερέμη· το πρώτο θέμα είναι το Εξεταστικό.
Γι αυτό, δεν περιμένω να …ξεφυτρώσει κάτι καινούριο από τον επικείμενο (ν-ιοστό) διάλογο για την Παιδεία. Απογοητευμένος σας ακούγομαι; Ναι, σίγουρα είμαι; Αλλά ακόμα δεν έχω παραδοθεί και μαζί με μένα -αναφέρομαι ΜΟΝΟ στο δικό μου λύκειο- πολλοί άλλοι δεν σκοπεύουμε να παραδοθούμε. Ακόμη...

'Ηδη, εγώ , από ετούτο εδώ το ...βήμα, ξεκίνησα το ...διάλογό μου -μιας και συμμετέχετε όσοι θέλετε με σχόλια- για την παιδεία από ...μηδενική βάση. Tabula rasa. Θα επανέλθω, οσον ούπω!

Το κατέχει το άθλημα ο 'Αρης

Διαβάζω, Ακούω και Βλέπω πως …συνεχίζει να εκπλήσσει, ο υπουργός ΠΕΠΘ. Μετά τους μαθητές του 2ου Λυκείου Πειραιά τους οποίους άκουγε επί τρίωρο την περασμένη εβδομάδα και την πρώην υπουργό Παιδείας κ. Γιαννάκου που επίσης συμβουλεύτηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο νέος ΥΠΕΠΘ Άρης Σπηλιωτόπουλος συνεχίζει να ξαφνιάζει, ευχάριστα, τουλάχιστο για κάθε αντικειμενικό παρατηρητή: Ζήτησε λοιπόν, με προσωπικές του επιστολές, συνάντηση και συζήτηση με όλους, σχεδόν, τους υπουργούς Παιδείας επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ. Τον Πέτρο Ευθυμίου, τον Γεράσιμο Αρσένη, τον Κώστα Σημίτη, ακόμα και τον ακαδημαϊκό Δημήτρη Φατούρο!
Τελικά, το παν είναι να είσαι επικοινωνιακός. Και ο νυν υπουργός της Παιδείας το …κατέχει το άθλημα αυτό. Εξάλλου το δηλώνει και στο βιογραφικό του: Ολοκλήρωσε τις Μεταπτυχιακές Σπουδές στο τμήμα Πολιτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου CITY του Λονδίνου με διπλό πτυχίο MASTERS στην Πολιτική Επικοινωνία και στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και με τίτλο μεταπτυχιακής εργασίας «Πολιτική Επικοινωνία και Διαφήμιση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων».
Ενδεχομένως να μη μετράει το έργο που παράγεις -αν φυσικά παράγεις- αλλά ο τρόπος που το παρουσιάζεις, που το επιδεικνύεις. Ένας τρόπος λαμπρός, αστραφτερός, με στρας μετράει από έναν λόγο λιτό, απλοϊκό ή ξύλινο. Το παν είναι το περιτύλιγμα και όχι το περιεχόμενο. Κρατάω φυσικά και μια επιφύλαξη για το περιεχόμενο, θα περιμένω, όταν ανοίξει το περιτύλιγμα να φανεί.

Για ένα σχολείο που δεν κλείνει ...ποτέ

Εννοώ ένα σχολείο το οποίο θα είναι ανοικτό και τις απογευματινές ώρες, τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες και αξιοποιείται από τους πολίτες όλων των ηλικιών. Έτσι, οι σχολικοί χώροι θα μετατραπούν σε χώρους προαγωγής πολιτισμού, ενεργοποίησης των μελών της κοινότητας, βελτίωσης της ποιότητας ζωής και σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ των κατοίκων της περιοχής. Αν σκεφτούμε πως για τη δημιουργία των σχολικών χώρων απαιτούνται εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ…. Αν σκεφτούμε πως δεκάδες κτηριακές εγκαταστάσεις, με υποδομές, αίθουσες ηλεκτρονικών υπολογιστών, βιβλιοθήκες, αθλητικές εγκαταστάσεις κλείνουν με το τελευταίο κουδούνισμα…. Αν σκεφτούμε πως παρά το τεράστιο κόστος τους παραμένουν αδρανείς για μεγάλα χρονικά διαστήματα…. Τότε θα δούμε πως αξίζει, ίσως, μια προσπάθεια για αξιοποίηση των σχολικών χώρων τις απογευματινές ώρες και γενικά τις περιόδους που είναι κλειστά τα σχολεία. Οι σχολικές αυλές, έτσι κι αλλιώς, τα απογεύματα είναι γεμάτες με μαθητές και νέους κάθε ηλικίας που απλά αθλούνται σ’ αυτές, μιας και οι ελεύθεροι χώροι στις πόλεις είναι λιγοστοί. Ήδη, σε κάποιες σχολικές μονάδες, λειτουργούν και τα απογεύματα αίθουσες είτε ως Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, είτε ως Εργαστήρια Πληροφορικής και εκπαίδευσης -κυρίως εκπαιδευτικών- στις Νέες Τεχνολογίες. Γιατί να μην έχουν τη δυνατότητα και όλοι οι υπόλοιποι πολίτες, να τα χρησιμοποιούν;

Οι σκοποί και επιδιώξεις του …Σχολείου αυτού θα πρέπει να είναι: α) Η αξιοποίηση των σχολικών εγκαταστάσεων ως κέντρων πολιτισμού, αθλητισμού και δημιουργίας κατά τα απογεύματα και γενικά όταν δεν χρησιμοποιούνται μέσα στα πλαίσια του σχολικού προγράμματος. β) Η ενεργοποίηση των μελών της κοινωνίας για συμμετοχή στο κοινωνικό γίγνεσθαι και για βελτίωση της ποιότητας ζωής. γ) Η ανάπτυξη του πολιτιστικού, πνευματικού και αθλητικού επιπέδου της κοινωνίας.

Θα προσπαθήσω να καταγράψω κάποια προγράμματα που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν:

• Διαλέξεις από ειδικούς επιστήμονες μέσα από τις οποίες οι γονείς θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν σωστά σε θέματα αγωγής των παιδιών, ψυχολογίας των παιδιών, υγιεινής, ανάπτυξης και εξέλιξης του παιδιού, πρόληψης προβλημάτων, εκπαίδευσης κ.ά.
• Βιωματικά εργαστήρια γονέων με περιοδικές συναντήσεις γονιών σε μικρές ομάδες, οι οποίες θα συντονίζονται από επαγγελματία ψυχολόγο, με σκοπό τη σε βάθος επίλυση των καθημερινών προβλημάτων και δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι γονείς με τα παιδιά τους.
• Πρόγραμμα ενημέρωσης των γονιών και εκπαίδευσής τους σε θέματα υγείας, από διατροφολόγο, γιατρό, ψυχολόγο κλπ, με σκοπό τη βελτίωση της υγείας των παιδιών τους για τις ηλικίες 3-10 χρ. (ενώ παράλληλα τα παιδιά τους θα μπορούν να γυμνάζονται σε διπλανό χώρο του σχολείου με τις οδηγίες εξειδικευμένου προσωπικού).
• Διαλέξεις, ενημέρωση και βιωματικά εργαστήρια σε γενικότερα θέματα όπως αυτό του περιβάλλοντος, της κυκλοφοριακής αγωγής και άλλων τοπικών θεμάτων και προβλημάτων.
• Θεατρικά εργαστήρια παιδιών και εφήβων για τη δραστηριοποίησή τους σε θέματα σχετικά με το θέατρο όπως υποκριτική, ορθοφωνία, αυτοσχεδιασμός, θεατρικά παιχνίδια.
• Τμήματα χορού, φωτογραφίας, σχεδίου, καλλιτεχνικών ειδικά για εφήβους.
• Επιτραπέζια παιχνίδια για νέους-εφήβους, όπως εκμάθηση σκακιού, ταβλιού, επιτραπέζιας αντισφαίρισης (πινγκ-πονγκ), μπιλιάρδου.
• Γνωριμία με τη μουσική για να αποκτήσουν βασικές γνώσεις μουσικής προπαίδειας και μια πρώτη επαφή με διάφορα μουσικά όργανα.
• Ποδηλασία: Η ομάδα θα κάνει εβδομαδιαίες συναντήσεις με στόχο την άσκηση με ποδήλατο, τη γνωριμία με διάφορες περιοχές της πόλης, την ανάπτυξη τεχνικών, αλλά και γενικότερα την ασφαλή οδήγηση με το ποδήλατο.
• Μαθήματα τοξοβολίας, πάλης, πυγμαχίας για παιδιά και εφήβους.
• Ηλεκτρονικοί υπολογιστές για ενήλικες και άτομα τρίτης ηλικίας για την εξοικείωση τους με αυτούς.
• Τμήματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας ειδικά για ξενόγλωσσα άτομα, παιδιά και ενήλικες.
• Αξιοποίηση και χρήση των σχολικών βιβλιοθηκών από τους δημότες για μελέτη και δανεισμό βιβλίων.

Κατά τη διάρκεια αυτών των προγραμμάτων, είτε με την ολοκλήρωση τους, θα μπορούν να διοργανώνονται αθλητικές, θεατρικές, χορευτικές, μουσικές και άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες, εκθέσεις, προκηρύξεις διαφόρων διαγωνισμών, έκδοση, εκτύπωση και κυκλοφορία οποιουδήποτε δελτίου, φυλλαδίου, περιοδικού ή βιβλίου. Ακόμη, θα μπορούν να αξιοποιούνται ανάλογα ευρωπαϊκά προγράμματα, να αναπτύσσονται συνεργασίες με δημόσιες αρχές, ημικρατικούς ή ιδιωτικούς οργανισμούς. Με τον τρόπο αυτό, οι δραστηριότητες αυτές θα κοινοποιούνται και στην ευρύτερη κοινωνία και θα παροτρύνουν και άλλους.

Η λειτουργία του ...αλλιώτικου σχολείου μπορεί να είναι αυτόνομη υπό τη μορφή Σωματείου (όπως οι διάφορες Λέσχες ή ακόμη ακόμη τα ΚΑΠΗ). Το κόστος δε το θεωρώ τεράστιο·θα μπορεί να υπάρχει και κάποια μικρή συμμετοχή των συμμετεχόντων. Άλλωστε, το Δημοτικό ή το Κοινοτικό Συμβούλιο, το οποίο μπορεί, σε πρώτη φάση να αναλάβει την πρωτοβουλία …ίδρυσής τους, μπορεί να βρει τρόπους χρηματοδότησής του. Αυτό θα πρέπει να αναλαμβάνει την αποστολή πρόσκλησης και ενημέρωσης των δημοτών και των φορέων.

ΥΓ.1. Και μία πρόταση που θα φέρει όοοοολους τους συναδέλφους μου αντιμέτωπο με αυτήν (δλδ. με μένα): να χρησιμοποιηθούν ως ειδικό προσωπικό, εφόσον έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και προσόντα, οι ανάλογοι εκπαιδευτικοί, ως επιμορφωτές ή σε άλλα καθήκοντα.

ΥΓ.2. Τέτοια Ανοιχτά Σχολεία, λειτουργούν σε κάποιους Δήμους της Κύπρου, με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Νέα Χρονιά ναι, αλλά Καλή Χρονιά;

'Aλλον υπουργό αφήσαμε στο υπουργείο Παιδείας εκπαιδευτικοί και μαθητές ξεκινώντας τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, άλλον βρήκαμε σήμερα επιστρέφοντας στις σχολικές μονάδες! Άρης Σπηλιωτόπουλος στη θέση του Ευριπίδη Στυλιανίδη.

Αν αυτό θα πει ...Νέα Χρονιά, άραγε θα είναι και Καλή Χρονιά;

Με τον Αρούλη και ...σαλπάραμε (Update)

Με τον νέο υπουργό ΠΕΠΘ, η Παιδεία ή θα ...σαλπάρει ή θα φουντάρει. Του ευχόμαστε ούριο άνεμο στα ...βρακιά του (ελεύθερη μετάφραση: αέρα στα πανιά του).

Πλήρες ...βιο-γραφικό του νέου υπουργού, παρουσιάζουμε παρακάτω. Το υλικό το αντλήσαμε από την προσωπική ιστοσελίδα του, http://www.e-aris.gr/.

Update: Στο βιβογραφικό του, αναφέρεται πως ολοκλήρωσε τις Μεταπτυχιακές Σπουδές στο τμήμα Πολιτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου CITY του Λονδίνου με διπλό πτυχίο MASTERS στην Πολιτική Επικοινωνία και στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και με τίτλο μεταπτυχιακής εργασίας «Πολιτική Επικοινωνία και Διαφήμιση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων».

'Αλλο ένα συν, στο νέο υπουργό. Είναι γνώστης των επικοινωνιακών τρικ και της πολιτικής διαφήμισης, οπότε τα προαβλήματα της παιδείας θα λυθούν ...επικοινωνιακά!